Kullanıcı Deneyimi (UX) Nedir?

Kullanıcı deneyimi (UX), bir ürünün kullanıcısının o ürünü kullanırken yaşadığı deneyimdir. Bu nedenle, bir UX tasarımcısının işi, mümkün olan en iyi kullanıcı deneyimini sağlayan bir ürün meydana getirmelidir. Markalaşma, tasarım, kullanılabilirlik ve işlev yönleri dahil olmak üzere ürünün edinilmesi ve entegre edilmesine ilişkin tüm sürecin tasarımını içerir.

Kullanılabilirlik(Usability) Nedir?

Kullanılabilirlik bir ürünün, belirli bir kullanıcı grubu tarafından, belirlenen bağlamlar çerçevesinde etkililiği, verimliliği ve kullanıcı memnuniyeti olarak tanımlanmaktadır.

Kullanıcı Araştırması Nedir?

Kullanıcılar her tasarımcıyı bir noktada çıldırtmışlardır. Mükemmel bir fikriniz vardır günlerce çalışır ve kullanıcıya sunduğunuzda ekrana boş boş bakarak günlerinizi verdiğiniz tasarımı yanlış algılar. Peki burada sorun nedir? Bir tasarımcının araştırma yapmadan kullanıcısını anlaması neredeyse imkansızdır. Kullanıcı araştırması tam olarak, kullanıcıların davranış, tutum ve ihtiyaçlarını iyi gözlemleme ve geri bildirim metodları ile anlama çalışmasıdır.

Nasıl Gözlem Yapılır?

Bu aşamada araştırmacı sayısal veri mi elde etmek istiyor yoksa niteliksel mi bunu bilmelidir. Gözlem yapmak daha çok niteliksel veri toplama yöntemidir. Çünkü kullanıcı çoğu zaman söyledikleriyle değil yaptıklarıyla kendini anlatır. Gözlem sadece veri toplama işi değildir aynı zamanda toplanan verileri anlamlandırma işlemidir.

Kullanılabilirlik Testi

Arayüzlerin kullanılabilirliği etkinlik, performans ve kullanıcı memnuniyeti gibi kavramlar çerçevesinde değerlendirilir. Kullanılabilirlik testleri çalışan veya prototip halindeki ürünlerin son kullanıcı ile görev bazlı test edilmesini içerir.

Persona

Tasarım ürününü kullanılabilir kılmak, tasarımı kullanacak hedef kitleyi iyi analiz etmekle mümkün olur. Kullanıcı görüşmeleri, kullanıcı testleri, gözlemler aslında temelde kullanıcıyı daha iyi tanımamızı sağlar. Bunları araştırırken pek çok teknik kullanılıyor. Bunlardan birisi de Persona. Kısaca, karakteristik bilgiler incelenerek belirlenen ideal müşteri profili olarak özetlenebilir.

Bilgi Mimarisi Nedir?

Günümüzde bilginin hızla artması bilgiye ulaşımı zorlaştırarak en büyük sorun haline getirmiştir. Bilgi mimarisi ile en büyük problemlerden birisi somut bir şekilde gösterilememesinden kaynaklanır. Fakat bir şeyin görünür olmaması var olmadığı anlamına gelmez. Aksine hatalı veya zayıf bilgi mimarisi kullanıcıların siteyi güçlükle kullanmalarına ve hatta siteyi terk etmelerine yol açar. Bir siteyi kullanırken “Peki şimdi ne yapmalıyım? Nereye gitmeliyim?” diye düşünüyorsak, bilgi mimarisi ile ilgili sorunlar var demektir. Özetle kullanılabilirliği ve bulunabilirliği desteklemek amacıyla içeriğin nasıl yapılandırılacağı konularıyla ilgilenir.

Akışı Tasarlamak

Birçok kişi İkea’yı ziyaret etmiştir. Ziyaret sırası da aslında tasarlanmış bir akış deneyimidir. Showroom’a adım attığımızda ancak tüm bölümleri gezerek showroom’dan ayrılabiliriz. Ve böylece İkea tüm ürünleri görmemizi sağlar. Bir web sitesinin kullanıcı deneyimini tasarlamak da aslında sayfaların yapısına karar vermenin yanında akış tasarlamayı da içerir. Site akışı tasarlamak bir haritaya yüksekten bakmak denilebilir. Site akışını incelediğimiz de sayfaların nasıl bağlandığına, bir site içeriğinin ne kadar büyük olduğuna dair fikir yürütmemizi sağlar. Kullanıcı akışı(user-flow) ise başlangıç ve bitiş noktasındaki deneyimi tasarlamak olarak düşünülebilir. İkea örneğine dönmem gerekirse mağazaya giriş ve çıkış anındaki deneyimdir.

Style Guide, UI Kit

Tasarım elementlerinin gösterilmesine Style Guide denir. Yapılan tasarımlara göre kullanılan elementleri göstermek önemlidir. Özetle, tasarım diline görsel olarak referans veren, en son dijital üründe görmek istenilen içerikleri tüm detayları ile sunulan bir sistemdir.

Layout

Tasarıma başlamadan önce ekranları tanımak çok önemlidir. Eğer birden fazla ekran boyutunda çalışılacaksa bu web, ios olabilir ve bunların birbiri ile adapte olması, layout’unun da ona göre tasarlanması gerekmektedir. Bu konuda tasarımcılara yön veren bazı teoriler vardır. Bunlar; Altın Oran, 5 Saniye Kuralı, Above The Fold, Gestand Prensipleri, F Şekli Layout.

5 Saniye Kuralı: Siteye girildiğinde dikkat çeken ilk yer veya ilk 5 saniye sitenin ne iş yaptığını anlayabilmektir.

Above The Fold: Web sayfası açıldığında görülen ilk alandır.

F Şekli Layout: Kullanıcılar siteyi taramaya başladığında sol üstten başlayıp gözüyle sanki F şekli çiziyormuş gibi izlemesidir.

A/B Testi

A/B testi en kısa anlamı ile bir tasarımı veya içeriği farklı varyasyonlarını ikili karşılaştırma modeli ile test edilmesidir. Burada amaç, belirlenen hedef doğrultusunda başarılı olan varyasyonu belirlemektir. Bu süreçte nelere dikkat edilmeli? En temel kural, yapılacak değişikliğin tek olması gerektiğidir. Neler test edilebilir? Tasarım ve içerik ile ilgili olan her şey test edilebilir. Başlıklar, alt başlıklar, paragraflar, font tipi-boyutu, elementlerin renkleri- boyutları gibi. Bu örnekler kurguya göre çoğalabilir.